روز بیست و چهارم این ماه ( ذى الحجة ) بنا بر اشهر روز مباهله است، و بعضى روز بیست و پنجم، و بعضى بیست و هفتم این ماه گفته اند. و اگر در هر یک از این دو روز بلکه در روز بیست و سوّم نیز اعمال این روز را بجا آورند نیک است.و سبب فضیلت روز مباهله به طور اختصار آن است که: چون حضرت رسول(صلى الله علیه وآله)رسولان فرستاد به سوى نصاراى نجران که اعظم تر سایان عرب بودند و ایشان به کتب خود رجوع کردند و اوصاف آن حضرت را در جمیع کتب انبیا مشاهده کردند، حبّ دنیا بر اکثر علماى ایشان غالب شد و ایمان نیاوردند و هفتاد نفر از علما و عُظَماى خود را فرستادند که صفاتى که در کتب سابقه براى حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) دیده اند مشاهده نمایند و به مدینه داخل شدند و صفات را موافق یافتند و حضرت رسول(صلى الله علیه وآله)حجّت هاى شافى بر ایشان تمام کرد و باز بعضى از ایشان به سبب حبّ ریاست و اغراض باطله مضایقه کردند در ایمان آوردن. و حق تعالى آیه مباهله را فرستاد; پس حضرت رسول(صلى الله علیه وآله)عبا بر دوش مبارک گرفت و حضرت امیر المؤمنین و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) را در زیر عبا داخل کرد و گفت: «پروردگارا هر پیغمبرى را اهل بیتى بوده است که مخصوص ترین خلق بوده اند به او; خداوندا اینها اهل بیت من هستند، پس از ایشان بر طرف کن شکّ و گناه را و پاک کن ایشان را پاک کردنى([1])». پس جبرئیل نازل شد و آیه تطهیر را در شأن ایشان آورد. پس حضرت رسول(صلى الله علیه وآله)این چهار بزرگوار را بیرون برد از مدینه براى مباهله و چون نصارى حقّیت آن حضرت را دانسته بودند و بعد از ایستادن حضرت با آن بزرگواران در مقام مباهله آثار نزول عذاب در زمین و آسمان ظاهر شد، و عالم بزرگ ایشان گفت: به خدا قسم که من روى چندى مى بینم که اگر دعا کنند که کوهى از جاى خود کنده شود، هر آینه کنده خواهد شد. جرأت مباهله نکردند و استدعاى مسالمه و مصالحه کردند و بنا شد که هر سال جِزیه دهند. پس حضرت به امر الهى قبول فرموده، نفرین نکرده و جزیه قرار داد.
این مختصرِ قضیّه است وعلماى شیعه و سنّى آن را ضبط نموده اند و فواید بى شمار و فضایل بسیار از براى اهل بیت آن حضرت به خصوص براى امیر المؤمنین(علیه السلام) از این واقعه استنباط نموده اند. و زمخشرى در کشّاف و محمّد بن طلحه شافعى در مطالب السّؤول به بسیارى از آن اشاره نموده اند و ] این [ رساله را گنجایش ذکر آن ها نیست.
و نیز از جمله امورى که در این روز واقع شده و باعث مزید فضل آن گشته، آن است که حضرت امیر المؤمنین(علیه السلام)در این روز انگشتر خود را به سائل بخشید در حال نماز و آیه کریمه (إنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ) که نصّ صریح بر امامت اوست نازل شد، و امامت آن حضرت بر اصحاب بصیرت هویدا گردید.

اعمال روز مباهله

در کل این روز روز شریفی است و در آن چند عمل وارد است:
 اوّل :  غسل
دوّم :  روزه
سوّم : دو رکعت نماز و آن مثل روز عید غدیر است (دو رکعت است ؛ در هر رکعت ، یک مرتبه حمد و ده مرتبه توحید ، ده مرتبه آیة الکرسى و ده مرتبه قدر خوانده مى شود و بهتر است پیش از اذان ظهر خوانده شود).

محبوبه نصرتی زاده ( استاد)