با علم یک قدم نزدیکتر

قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون انما یتذکر اولوالباب(زمر آیه 9)

بگو آیا دانایان با نادانان مساویند ؟جز این نیست که تنها خردمندان یادآور می شوند .

این آیه اشاره به فریضه علم دارد .شاید خودتان حدس بزنید که این عنوان از حدیث معرفی از رسول اکرم (ص)که لااقل در تابلوی مدارس یا مراکز فرهنگی دیده اید اقتباس شده است .

آن حدیث معرف این است :«طلبُ العلم فریضه علی کل مسلم »یعنی تحصیل علم بر هر مسلمانی واجب است .یکی از فرایض اسلامی و واجبات در ردیف سایر واجبات و فرایض طلب و تحصیل علم است . در تاریخ آمده است که قبل از ظهور اسلام فقط بعضی از طبقات جامعه حق تحصیل علم را داشتند اما بعد از ظهور اسلام نه تنها به همه حق تحصیل داده شد بلکه برای همه ی افراد،تحصیل علم و دانایی واجب و فریضه شد. آیات و احادیث فراوانی در این زمینه وجود دارد که همگی دلالت بر اهمیت علم و کسب آن دارد .مانند این حدیث معروف :اطلبوا العلم من المهد الی الاحد

به گفتار پیغمبر راستگوی            زگهواره تا گور دانش بجوی

و همچنین حدیث معروف” اطلبوا العلم و لو بالسین “: علم را بجوی حتی اگر در چین باشد .تحصیل علم مهم است و جا و مکان ندارد وقت و زمان معینی هم ندارد همگی این مطالب دلالت بر این دارد که بدست آوردن علم از هر چیزی برای انسان واجب تر است . زیرا علم است که مقدمه عمل به خیرات و نیکی ها می باشد . تا زمانی که شخص نسبت به چیزی علم و آگاهی نداشته باشد ، نمی تواند نسبت به آن عملکرد خوبی را ارائه دهد .

پس علمی فریضه محسوب می شود که فضیلت باشد و آن هم علم همراه عمل است . علمی که انسان را به عمل از آموخته ها وادار نسازد ،علم واقعی و حقیقی نیست . این علم دیگر نمی تواند برای انسان حکمت و زمینه ساز سعادت باشد . سفارش به علم از آن جهت است که خرد به وسیله ی آن عمل خود را صحیح و محکم کند وگرنه دلیلی بر وجوب یادگیری و کسب علم وجود ندارد. البته وجوب کسب علم در علومی مانند شیمی و فیزیک و… اگر چه واجب کفایی باشد اما در علوم فقهی و دینی ،این واجب عینی می باشد .زیرا اساس و پایه ی زندگی انسان بر اصول شرعی بنیان می شود . پس هر کس که علم دین را آموخت زمانی موفق است ،عالم است که علمش سبب کردار نیک و گفتار نیک شود.

در روایات آمده است که هر کس به دانسته های خویش عمل کند ، خداوند علوم جدید دیگری را به او می آموزد و درهای حکمت را به روی او می گشاید .نقش اساس علم در عمل نمود پیدا می مند . در آیه ای از قرآن خداوند می فرماید :مثلُ الذین حملوا التوارة ثم یحملوها کمثل الحمار یحمل اسفاراً بئس مثلُ القوم الذین کذبوا بایات الله و الله لا یهدی القوم الضالمین (جمعه آیه 5 )

کسانی که مکلف به تورات شدند ولی حق آن را ادا نکردند مانند الاغی هستند که کتاب هایی حمل می کند (ولی چیزی از آن نمی فهمند ،به آن عمل نمی کنند )گروهی که آیات خدا را انکار کردند مثل بدی دارند و خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی کند .

عالم بی عمل مانند گنجی است که انفاق نشود . به خاطر توام بودن علم با عمل است که سفارش به کسب علم در روایات به وفور دیده می شود .

کسب علم و معرفت به چیزی که خیر است سبب شوق انسان به انجام ان عمل خیر می شود . همین علم و معرفت است که سبب خوف انسان به خاطر از دست دادن معنویات می شود . همین علم و معرفت است که سبب محبت و ارادت به امامان و اولیاء می شود . به عنوان مثال اگر کسی نسبت به امام عصر خویش آگاهی و معرفت نداشته باشد چگونه می تواند به امام خویش ارادت و محبت نشان دهد و در راه امام خویش عمل صالح انجام دهد .

علم توام با عمل است که حکمت و زمینه ساز رشد آدمی می باشد . همه ی ما روزانه تعدادی کتاب داخل کیف خودمان می ریزیم با خود می آوریم و می بریم .شاید هم در کسب علم خیلی موفق شویم ولی پا به عمل که می رسد هیچ چیز برای عمل نداریم  این ضعف یادگیری ماست چون با کسب علم و دانش فقط انبوهی از آموخته ها را بر دوش می کشیم اما نتوانستیم با این علم ، کسب معرفت و حکمت کنیم . درسهای اخلاق پشت هم می شنویم باز نمی توانیم اخلاقی و متلبس به اخلاق نیکو شویم . خداوند نیاورد روزی را که ما هم مصداق آیه5 سوره جمعه باشیم (مصداق کسانی که خداوند هدایتشان نمی کند )

ارزش آدمی به عمل صالح و خلق و خوی نیک اوست نه به مقدار علم او . علم صرف که عمل خیر بار نیاورد به درد جامعه نمی خورد و دوای درد بشریت نیست . آیا هر کس را که به خاطر علم و مدرک به کسی احترام گذاشتند و آن را اکرام کردند این فضیلت است ؟ صد در صد خیر .فضیلت هر کس به عمل خیر اوست . فضیلت هر عالمی به این است که به آنچه که آموخته است و می داند عمل کند زیرا همین به تنهایی برای هر عالمی تقوا است .

علم چندان که بیشتر خوانی                 چون عمل در تو نیست نادانی

نه محقق بود نه دانشمند                     چارپایی پر او کتابی چند!!

آن تهی مغز را چه علم و خبر                که برو هیزم است یا دفتر ؟؟!!

معصومه معالی